### Kalejdoskop z 27 czerwca 2025 roku

Ostatni czerwcowy odcinek "Kalejdoskopu" Radia Kson został zaprezentowany przez **Stanisława Firszta, Stanisława Szuberta, Damiana Łyczaka i Dariusza Marchewkę**, rozpoczynając się piosenką "Chałupy Welcome To".

Główne tematy to:
* **Rozmowa Stanisława Szuberta z Iloną Roman o asystencji osób niepełnosprawnych** – Ilona Roman, koordynatorka projektu, omówiła funkcjonowanie asystentury w Jeleniej Górze.
* Program, dofinansowany przez miasto, obejmuje **72 osoby niepełnosprawne i seniorów**, zatrudniając około 65 asystentów. Dostępnych jest jeszcze około 10 miejsc.
* Beneficjentem może być osoba posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności (znacznej, umiarkowanej lub lekkiej). Asystent pomaga w codziennych czynnościach, takich jak zakupy, sprzątanie, załatwianie spraw urzędowych i podstawowa higiena, o ile beneficjent i asystent wyrażą zgodę. Konflikty są rzadkie i rozwiązywane poprzez zmianę asystenta.
* Asystentem może zostać osoba z co najmniej półrocznym doświadczeniem w pracy z osobami niepełnosprawnymi lub seniorami, posiadająca rekomendacje. Szkolenia są oferowane w ramach projektu.
* Stawka dla asystenta wynosi **50 zł brutto za godzinę**. Osoby ze znacznym/sprzężonym stopniem niepełnosprawności mogą otrzymać do 70 godzin wsparcia miesięcznie (ok. 3500 zł brutto), a z umiarkowanym/lekkim – 30 godzin. Jeden asystent może mieć dwóch podopiecznych, co daje możliwość zarobku około 5000 zł brutto.
* Projekt ruszył w maju. Miasto Jelenia Góra potrzebuje wsparcia dla około 200-250 osób, ale otrzymało mniej środków z powodu podziału funduszy i zmniejszenia dofinansowania z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
* Rekrutacja beneficjentów odbywa się na podstawie potrzeb, samotności, wsparcia rodziny i stopnia niepełnosprawności.
* Ilona Roman poinformowała, że po wakacjach ruszy program skierowany do seniorów, finansowany z Urzędu Marszałkowskiego.
* **Gawęda Stanisława Firszta o bibliotece z Cieplic i jej zbiorach** – Stanisław Firszt omówił losy **dawnej biblioteki majorackiej w Cieplicach**, należącej do rodu Schaffgotschów, i jej zbiory, które po II wojnie światowej, głównie w latach 50., zostały rozproszone po całej Polsce.
* **Warszawa** przejęła ogromne ilości zbiorów: **Biblioteka Narodowa** (ok. 20 000 książek, 16 000 starodruków, 7000 grafik, 800 rysunków, w tym cenne polonika), **Główna Biblioteka Lekarska** (1767 starodruków medycznych), **Biblioteka Uniwersytecka**, **Muzeum Narodowe** (m.in. X-wieczny komentarz do Koranu z namiotu wezyra Kara Mustafy spod Wiednia), **Muzeum Etnograficzne** (stroje ludowe, instrumenty), **Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa**, a także **Instytut Zoologii i Muzeum Zoologiczne** (kilkanaście tysięcy eksponatów przyrodniczych).
* **Wrocław** również wzbogacił się o znaczne zbiory: **Archiwum Państwowe** (całe archiwum Schaffgotschów – prawie 2 km akt), **Biblioteka Uniwersytecka** (tysiące rękopisów, starodruków, map), **Muzeum Narodowe** (obrazy, portrety, ok. 300 egzemplarzy broni, grafiki), **Muzeum Miejskie** (zabytki archeologiczne, portret Johana Antona Schaffgotscha), **Zakład Narodowy im. Ossolińskich** (19 000 odcisków pieczęci lakowych, ok. 200 starodruków polskich). Nieliczne meble z pałacu w Cieplicach znajdują się dziś w filii Politechniki Wrocławskiej.
* **Kraków** posiada cenne eksponaty: na **Wawelu** (ok. 17 przedmiotów związanych z odsieczą wiedeńską, m.in. turecka tarcza i rząd na konia), w **Bibliotece Jagiellońskiej** (liczne starodruki i grafiki) oraz w **Muzeum Narodowym** (szkła z cieplickiej wytwórni Schneidera).
* Inne miasta: **Poznań** (Muzeum Narodowe – ponad 300 egzemplarzy dawnej broni), **Lublin** (Biblioteka KUL – 4413 starodruków teologicznych, Uniwersytet Przyrodniczy – zbiory botaniczne z Karkonoszy), **Toruń** (mapy, grafiki), **Gdańsk** (model statku), **Wałbrzych** (ponad 2000 eksponatów geologicznych).
* **Łódź** (Muzeum Sztuki) przejęło około 70 portretów z pałacu Schaffgotschów, wcześniej używanych jako rekwizyty filmowe.
* Stanisław Firszt wskazał, że odzyskanie zbiorów jest trudne, ale teoretycznie możliwe. Stwierdził też, że obecnie w Cieplicach brakuje miejsca, aby pomieścić wszystkie odzyskane obiekty, choć po wojnie rozważano utworzenie w pałacu dużego muzeum narodowego Karkonoszy.
* **Rozmowa Stanisława Szuberta z Michałem Wiśnickim o rehabilitacji osób niepełnosprawnych** – Michał Wiśnicki, kierownik rehabilitacji domowej w Kotlinie Jeleniogórskiej i na Dolnym Śląsku, przedstawił ofertę swojego zespołu.
* Usługi rehabilitacji domowej, finansowane przez NFZ, są **bezpłatne** dla pacjentów ze **znacznym stopniem niepełnosprawności**. Przysługuje do 80 wizyt rocznie.
* Głównymi pacjentami są osoby starsze z chorobami przewlekłymi, po operacjach, oraz pacjenci neurologiczni (po udarach, ze stwardnieniem rozsianym), a także młodsze osoby z mózgowym porażeniem.
* Zespół liczy około 10 fizjoterapeutów i obsługuje około 150 pacjentów.
* Aby skorzystać z rehabilitacji, należy posiadać **orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności** oraz **skierowanie od lekarza POZ**. Michał Wi